বতৰ আৰু জলবায়ু (Weather and Climate)

 

বতৰ (Weather): বায়ুমণ্ডলৰ নিম্নস্তৰটোত দেখা দিয়া বায়ুৰ উত্তাপ, চাপ, সঞ্চালন, আদ্রর্তা, স্বচ্ছতা আৰু অধঃক্ষেপণ প্রভৃতিৰ ক্ষন্তেকীয়া সামগ্রিক অৱস্থাটোক বতৰ  বোলা হয়। বতৰ অতি অলপ সময়ৰ ব্যৱধানতে সলনি হৈ থাকে। আমি ঘৰৰ পৰা ওলোৱাৰ সময়ত বতৰ ফৰকাল হৈ থাকিলেও আমাৰ স্কুলত উপস্থিত হোৱাৰ কেইমিনিটমান সময়ৰ ভিতৰতে বতৰ ডাৱৰীয়া হৈ পৰিব পাৰে। আমাৰ দেশত শীতকালৰ তুলনাত গ্রীষ্মকালত বতৰ সঘনাই সলনি হৈ থাকে। সময়ৰ ব্যৱধানৰ উপৰিও অৱস্থানৰ সামান্য ব্যৱধানতো বৰ্তৰ সলনি হ'ব পাৰে। কেতিয়াবা আমাৰ বিদ্যালয়ত বৰষুণ হৈ থকাৰ সময়তে চকুৰে দেখি থকা দূৰত্বৰ খেলপথাৰখনত বৰষুণৰ সলনি প্রখৰ ৰ'দৰ বতৰ হৈ থাকিবও পাৰে। অর্থাৎ বতৰ হৈছে অতি সীমিত ভৌগলিক ক্ষেত্ৰত ক্ষন্তেকতে সাল-সলনি হ’ব পৰা বায়ুমণ্ডলৰ ভৌতিক অৱস্থাৰ প্ৰতিৰূপ।

জলবায়ু (Climate): বিস্তীর্ণ এলেকাৰ ক্ষেত্ৰত প্রযোজ্য হোৱাকৈ কমপক্ষেও পঞ্চাছ বছৰ কাল জুৰি প্ৰকাশ পোৱা বায়ুমণ্ডলৰ উত্তাপ, আদ্রতা, অধঃক্ষেপণ, বতাহৰ। গতি প্রভৃতি অৱস্থাৱলীৰ সামগ্ৰিক ৰেহ-ৰূপক এলেকাটোৰ জলবায়ু বোলা হয়। জলবায়ু আৰু বতৰ দুয়োটাই নিম্নস্তৰীয় বায়ুমণ্ডলৰ অৱস্থা। কিন্তু বতৰৰ দৰে জলবায়ু পৰিৱৰ্তন অতি অলপ সময়ৰ ভিতৰত অথবা অতি কম দূৰত্বৰ ব্যৱধানত সম্ভৱ নহয়। একেখন চহৰৰ দুটা অঞ্চলত একে সময়তেই দুই পৃথক বতৰ সৃষ্টি হ'ব পাৰে যদিও দুয়োটা অঞ্চল পৃথক জলবায়ুৰ অন্তৰ্গত হ'ব নোৱাৰে ।

 

 

বতৰৰ উপাদানসমূহ (Factors of weather):

(ক) বায়ুৰ উত্তাপ আৰু সূৰ্যৰ প্ৰখৰতা

(খ) বায়ুৰ চাপ

(গ) ডাৱৰ, কুঁৱলী, নিয়ৰ আদি

(ঘ)আৰ্দ্ৰতা

(ঙ) বৰষুণ বা তুষাৰপাত

(চ) ধূলিকণা

To join with us on Facebook 

 জলবায়ুৰ উপাদানসমূহ (Factors of Climate):

(ক) অক্ষাংশ (Latitude)

(খ) উচ্চতা (Height)

(গ) বায়ুপ্ৰবাই (Wind system)  

(ঘ) সাগৰৰ সান্নিধ্য (Coastal location)

(ঙ) বৰষুণ আৰু তুষাৰপাত (Precipitation)

(চ) সাগৰীয় সোঁত (Ocean currents)

(ছ) পৰ্বত আৰু উচ্চভূমিৰ অৱস্থান (Location of highlands)

(জ) উদ্ভিদৰ প্ৰাচুৰ্যত (Availability of forest)

(বা) মাটিৰ প্ৰকৃতি আৰু গঠন (Soil’s nature and structure)

(ঞ) ভূমিৰ ঢাল (Slope)

 

To join with us on Telegram

কোপেনৰ মতানুসৰি পৃথিৱীৰ জলবায়ুৰ শ্ৰেণীবিভাজন (Koppen’s classification of climate):

 

অষ্ট্ৰিয়াৰ বিজ্ঞানী ডঃ ক্লডিমিৰ কোপেনৰ মতে পৃথিৱীৰ জলবায়ুক প্ৰধানকৈ পাঁচটা বৃহৎ সমষ্টিত ভাগ কৰিছে। জলবায়ুৰ এই সমষ্টি পাঁচটা হ’ল-

 

(ক) ক্ৰান্তীয় সেমেকা জলবায়ু (Tropical Rainy climate)

 

(খ) মৰু জলবায়ু (Dry climate)

 

(গ) উপক্ৰান্তীয় নাতিশীতোষ্ণ জলবায়ু (Temperate climate)

 

(ঘ) নাতিশীতোষ্ণ হিম অৰণ্য জলবায়ু (Temperate Micro Thermal climate.)

 

(ঙ) মেৰু জলবায়ু (Polar climate)